‘Te vroeg om Corona als griep te bestempelen’ vindt Jaap Van Dissel (RIVM)

Het ene besmettingsrecord na het andere wordt gebroken, en er komen steeds meer bewijzen dat besmetting met de omikron-variant milder zijn. Is het huidige quarantainebeleid nog wel geldig als er tekorten ontstaan in de gezondheidszorg en het onderwijs? En waarom blijft het RIVM verouderde gegevens gebruiken in zijn modellen?

Het Outbreak Management Team (OMT) kwam gisteren bijeen om de geactualiseerde corona-aanbevelingen van het kabinet door te nemen. De NOS sprak voorafgaand aan de conferentie met OMT-voorzitter Jaap van Dissel, directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb), en hoofdmodelleur Jacco Wallinga, beiden van het RIVM.

Volgens het OMT kan het aantal ziektegevallen binnenkort de 100.000 per dag naderen. Als elk daarvan gemiddeld drie interacties heeft, moeten er per dag 400.000 mensen in quarantaine of in isolatie worden geplaatst. Wat houdt dit precies in?

“Dit soort statistieken suggereert in wezen dat er heel veel ziekten in de bevolking rondlopen,” zegt Jaap van Dissel. “Wij denken dat deze omikron-infecties de ziekenhuizen veel minder zullen belasten dan de delta-infecties eerder deden.”

Moeten de huidige quarantaine-beperkingen worden aangepast?

“Ik denk dat we de regels nog eens goed onder de loep moeten nemen”, zegt Van Dissel. Denk bijvoorbeeld aan het breder toepassen van de normen die straks voor een aantal kritische beroepen gaan gelden: een dagelijkse zelftest en een PCR-test op dag vijf. Dan ben je bereid om wat meer gevaar aan te gaan.”

Engeland stopt maatregelen, na passeren Omikrongolf

Na besmetting met omikron heeft 99 procent van de personen momenteel milde of geen klachten. Begint de corona-uitbraak te lijken op een grieppandemie?

“Het is zeker nog te vroeg om corona een griep te noemen,” zegt Van Dissel. Griep geeft een divers ziektebeeld, en ook verschillende gevolgen. Je hebt ook geen idee welke extra varianten er na de omikron zullen opduiken. Het griepseizoen is in de winter, en met corona zien we veel meer een eindeloze oorlog waarin de ene variant wordt vervangen door de volgende. Het is een overwinning dat de huidige variant minder ziekteverwekkend lijkt te zijn, maar er is geen zekerheid dat de volgende versie dat ook zal zijn.”

Is het nog wel nodig om de horeca en kweek gesloten te houden, gezien de huidige ziekenhuiscijfers?

“Dat vergt een preciezere berekening, waarover we eerst in het OMT zullen debatteren”, aldus Van Dissel. Het is wel zo dat zelfs als je stopt met het nemen van maatregelen om de infectiecijfers terug te dringen, het aantal opnames nog steeds hoog kan zijn.”

Vooral ouderen en kwetsbaren zijn kwetsbaar voor ernstige ziekte. Wat als, met uitzondering van de 1,5 meter en mondmaskers, alle maatregelen zouden worden losgelaten, halve voor kwetsbare mensen ?

“Daar kun je over nadenken”, zegt Van Dissel, “maar je moet eerst beoordelen of het zinvol is.”

De suggesties van het OMT voor versoepelingen in het vooruitzicht zijn vooral gebaseerd op de scenario’s die door modelleur Wallinga zijn ontwikkeld. Tijdens een technische briefing in de Tweede Kamer donderdag bleek dat hij voor de omikronvariant tot voor kort nog gebruik maakte van aannames voor de deltavariant om het verwachte aantal IC-opnames te schatten.

Waarom?

“We weten nog steeds niet alles van de omikron-variant”, zegt Jacco Wallinga. We kunnen vermoeden dat een kenmerk verschilt van de deltavariant, maar we kunnen het op dit moment niet berekenen. Bij het berekenen van de kans op IC-toetreding gebruiken we bijvoorbeeld de kans die geldt voor de deltavariant.”

Kans op een IC-opname in het RIVM-model zal “absoluut” worden gewijzigd, aldus de briefing. De kans stijgt van één op vijf naar één op tien of vijftien. Wat is de basis voor deze zekerheid?

“Op basis van onderzoeken uit het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Denemarken”, aldus Van Dissel. Maar daarmee is meteen het probleem aangetoond, want terwijl een studie uit Californië goede kansen voorspelt, blijkt uit berichten uit New York dat de ziekenhuizen daar opnieuw onder enorme druk staan. Hoewel het beeld nog niet consistent is, denken we dat we op dit moment vasthouden aan iets te hoge percentages.”

Wanneer hoorde het RIVM voor het eerst over de substantieel verlaagde kans om op de IC te worden opgenomen?

“De vroegste gegevens kwamen van het Britse Imperial College”, zegt Wallinga. Het ging om de rapporten 49 en 50. Daarnaast waren er rapporten uit de Verenigde Staten. Maar wie ze goed bestudeert, ziet dat er nuances in zitten. Gaat het om de kans op IC-opname voor iedereen met omicron of alleen voor degenen die een herinfectie hebben? Daardoor zijn de gegevens niet direct te vertalen naar Nederland.”

De door Wallinga genoemde rapporten zijn uitgebracht op 16 en 22 december. Volgens deze rapporten zou het aantal IC-opnames met omikron gehalveerd kunnen worden.

Dus ondanks de overtuiging van het RIVM dat het aantal IC-opnames enige tijd zou afnemen, werden er toch verouderde gegevens meegenomen in het OMT-overleg?

Wallinga: Ik ben een Wallinga “Wij vangen dit op door te eisen dat alle grafieken vergezeld gaan van een verhaal. Dit verhaal moet een disclaimer bevatten dat deze prognoses te optimistisch of te pessimistisch kunnen zijn. Het is een methode van communicatie binnen het OMT, en ik besef dat het niet gemakkelijk te begrijpen is. Een grafiek zonder zo’n verhaal is misschien minder geschikt voor gebruik op openbare scholen.”

RIVM-baas, Jaap van Dissel

Laat hieronder uw mening weten

Corona-teller.nl heeft geen verstandhouding met overheidsinstanties als GGD, RIVM of andere teststraten genoemd in artikelen en links. Dit is een ongebonden website met een eigen redactie