Dinsdag kwamen Duitse autoriteiten onder vuur te liggen na het traceren van getuigen met de Duitse corona-app. Deze app wordt gebruikt om corona besmettingen op te sporen, vergelijkbaar met de Nederlandse CoronaCheck-app. Privacy deskundigen zijn verontwaardigd, en wetgevers waarschuwen dat misbruik van de corona-app het vertrouwen van het publiek in gevaar kan brengen.
Geevens uit de corona-app zijn misbruikt
Het incident betreft autoriteiten in de Duitse plaats Mainz. Eind november viel daar een man dood neer na het verlaten van een restaurant in de stad, politie onderzocht dit voorval op mogelijke vergiftiging.
Tijdens hun zoektocht naar getuigen hebben agenten en aanklagers de gezondheidsambtenaren overgehaald om gegevens van de Corona-app te delen met de politie. Het gezondheidsautoriteiten hebben namelijk toegang tot alle gegevens in de corona-app. Zo ook wie er in het restaurant was voor en tijdens het ongeval.
Er werden 21 getuigen getraceerd
De autoriteiten namen vervolgens contact op met 21 mogelijke getuigen op basis van de informatie die ze illegaal uit de app hadden verkregen. Vorige week kwam deze zaak aan het licht, dit leidde tot grote verontwaardiging bij alle partijen.
In een verklaring lieten de betrokken autoriteiten in Mainz weten dat ze een onderzoek zijn begonnen en dat ze ervoor zorgen “dat de relevante gegevens niet verder worden geëxploiteerd”. Tot nu toe zijn er nog geen andere voorbeelden bekend waarbij de autoriteiten gegevens uit de corona app hebben kunnen halen om onderzoek te doen.
Hoe werkt de Duitse corona-app
Luca-app is de Duitse variant van de CoronaCheck-app en houdt bij hoeveel tijd klanten doorbrengen in een restaurant, bar of cultureel evenement. De software vereist dat gebruikers hun persoonlijke gegevens verstrekken. Vervolgens kunnen ze in een restaurant of evenement een QR-code scannen om in te loggen en uit te gaan.
Lokale gezondheidsambtenaren zullen gemakkelijker personen kunnen identificeren en informeren die mogelijk blootgesteld zijn aan het coronavirus als iemand positief test op het virus.
De Luca-app en andere soortgelijke apps hebben een deel van de administratieve last verlicht voor restaurants, bars en organisatoren van evenementen die, in de vroege stadia van de epidemie, verplicht waren om klanten hun contactgegevens op papier te laten krabbelen.
Bovendien is de app onderworpen aan de strenge Duitse privacyregels. Alleen als zowel de lokale gezondheidsdienst als de instelling ermee instemt om de persoonlijke gegevens te ontsleutelen, kunnen de gegevens worden opgevraagd.
Alleen de lokale gezondheidsinstanties hebben toegang tot de persoonlijke gegevens van klanten nadat deze niet langer zijn gecodeerd. Bovendien kan de informatie alleen worden gebruikt om een mogelijke besmettingsketen op te sporen.
In Nederland is misbruik fundamenteel niet mogelijk
Gelukkig voor ons Nederlanders, werkt onze CoronaCheck-app fundamenteel anders. De CoronaCheck-app en bijbehorende scan app, controleren enkel of je coronatoegangsbewijs valide is. Er is geen registratie van waar de QR-code wordt gescand. Ook houd de CoronaCheck-app geen locatie gegevens en contacten bij.
Voor het bijhouden van besmettingen gebruikt Nederland een aparte app, namelijk CoronaMelder. De CoronaMelder app is in Nederland niet verplicht en houd enkel contacten tussen appgebruikers bij. Dit werkt via een speciaal bluetooth protocol en maakt geen gebruikt van locatie gegevens. Enkel de contacten tussen personen en geeft melding na contact met een besmet persoon.
Ook gebruikt onze CoronaMelder-app geen persoonsgegevens, de app is volledig anoniem te installeren. Dus zelfs als de politie toegang krijgt tot de gegevens van de app. Is er geen manier om je te contacteren of te achterhalen wie jij bent.
Makers van de Duitse corona-app reageren woedend
Culture4life, de makers van de luca-app, hebben de acties van de autoriteiten van Mainz scherp veroordeeld. “We veroordelen het misbruik van Luca-gegevens die zijn verzameld ter bescherming tegen corona besmettingen,” zei het bedrijf in een verklaring. Culture4life zei ook dat de instanties vaak om haar gegevens vragen, maar dat deze verzoeken worden geweigerd.
Politiek maakt zich zorgen
Leden van de regeringscoalitie van Duitsland, die bestaat uit de sociaaldemocraten, de groenen en de vrije democraten, hebben ook hun bezorgdheid over de zaak geuit.
Misbruik van de app zou volgens Konstantin von Notz, een prominent lid van de Groenen, het vertrouwen van het publiek kunnen ondermijnen en pogingen om het groeiende aantal COVID-19 gevallen in Duitsland te bestrijden kunnen dwarsbomen. “We mogen niet toestaan dat het vertrouwen in digitale toepassingen, die een belangrijk instrument zijn in de strijd tegen COVID-19, afbrokkelt”, zei hij in een verklaring die dinsdag in het Handelsblatt verscheen.
Sommige wetgevers hebben zelfs voorgesteld dat gebruikers de app van hun telefoon verwijderen, een standpunt waartegen een van de makers van het programma zich sterk verzet. Toch deden duizenden Duitsers dit afgelopen weken, het aantal mensen met de corona app daalt hard.
Smudo, een Duitse rapper, heeft meegewerkt aan de ontwikkeling van de app en is een commerciële partner in de onderneming, die zijn band en andere muzikale artiesten in staat zal stellen weer live te spelen. “Ik vind het onverantwoord dat oproepen van een of twee politici – van wie ik nog nooit had gehoord – mensen die midden in een pandemie zitten ertoe kunnen aanzetten de Luca-app te de-installeren”, zei Smudo tegen de krant Bild, die een groot lezerspubliek heeft. “Iemand die zich aan de rand van een afgrond vastklampt, gooit geen touw weg,” zei de rapper.
