Tijdens een uitgestelde top in Brussel hebben de EU-leiders donderdagavond besloten tot een nieuwe ronde van strenge sancties tegen Rusland. Zij zeggen dat dit “enorme en ernstige gevolgen” zal hebben voor het land.
Volgens de officiële conclusies van de top schaden de sancties “de financiële sector, alsook de energie- en transportsector“. Zij leggen ook beperkingen op aan grondstoffen die voor militaire doeleinden kunnen worden gebruikt in de handel met Rusland.
Reizen naar de EU wordt voor sommige Russen steeds moeilijker. Een aantal Russen heeft ook persoonlijk sancties opgelegd gekregen. Zij mogen de EU niet in en hebben geen toegang tot activa in de Unie. Ook mogen zij geen zaken doen met EU-burgers en -bedrijven.
Deze strafmaatregelen zijn ontoereikend voor de EU-leiders. Zij zullen binnenkort een derde pakket voorstellen, dat ook Wit-Rusland, een naaste bondgenoot, zal schaden. Een van de uitvalsbases voor de Russische invasie in Oekraïne bevindt zich in dat land. De EU-leiders “veroordelen duidelijk de deelname van Belarus aan deze aanval op Oekraïne” en moedigen het land aan dit in de toekomst niet meer te doen.
Het Amerikaanse ministerie van Financiën had eerder sancties tegen Belarus afgekondigd. Onder hen bevinden zich 24 Wit-Russen, alsmede twee staatsbanken en verscheidene defensiebedrijven.
De nieuwe boetes zijn de “zwaarst denkbare”.
Rutte verklaarde voorafgaand aan de top dat de nieuwe sancties “ongeveer de ergst denkbare” zouden zijn. De EU kan Rusland afsluiten van internationale betalingen met een derde pakket sancties, een zet die volgens ambtenaren actief wordt overwogen. Volgens topdiplomaten van de EU straffen zelfs president Vladimir Poetin en minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov hen op dit moment niet persoonlijk.
Nederland denkt pragmatisch na over de twee extra sancties, aldus Rutte. “We zijn niet tegen die twee elementen, maar we willen wel weten of ze verstandig zijn.”
Ook westerse landen worden getroffen door het SWIFT-verbod.
Uitzetting van Rusland uit de ‘financiële communicatiedienst’ SWIFT zou grote gevolgen hebben voor westerse landen, aldus Rutte. Een aantal EU-lidstaten staat dan ook op de schutting. Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra zei in Nieuwsuur dat deze sanctie weliswaar in Nederland besproken kan worden, maar dat het ook van groot belang is om gezamenlijk op te treden.
Het zal moeilijk zijn om tot een diplomatieke oplossing met Poetin te komen als de EU hem de toegang tot de EU ontzegt en geld dat in de unie is opgeslagen bevriest, aldus de minister-president. “Dat is nu natuurlijk ondenkbaar“, vervolgde hij, “maar dat debat zal op een gegeven moment opnieuw moeten worden gevoerd.” Maar, zo waarschuwt Rutte, de huidige en op handen zijnde strafmaatregelen “zouden Poetin in ieder geval heel persoonlijk raken.”
Als de EU-landen de genoemde maatregelen deze week niet doorvoeren, betekent dat niet dat ze definitief van tafel zijn. “Je kunt deze fasen toevoegen als het strenger moet“, aldus Rutte. Hij wil niet uitsluiten dat Rusland de situatie zodanig zal verergeren dat de EU zich genoodzaakt zal voelen om nog strengere sancties op te leggen.
Oekraïne heeft verdere bijstand gekregen.
Vandaag zullen Rutte en zijn collega’s waarschijnlijk toelichten welke sancties zij hebben gekozen. Nu de EU-leiders de sancties hebben goedgekeurd, zijn advocaten bezig ze zorgvuldig te onderbouwen, zodat de gestraften hun zaak niet door het Europees Hof van Justitie kunnen laten verwerpen.
Oekraïne zal ook meer politieke, financiële, humanitaire en logistieke steun krijgen, aldus de EU-leiders. Om financiële middelen voor het land bijeen te brengen, zullen zij een internationale conferentie houden.
De leiders bevestigden ook dat zij begrip hebben voor de sterke ambitie van Oekraïne om toe te treden tot de Europese Unie. Oekraïne en de Oost-Europese EU-lidstaten hadden gehoopt dat de EU Oekraïne in de nabije toekomst zou vragen toe te treden.
