Vanaf het begin van de coronapandemie zijn farmaceuten bezig met het ontwikkelen van vaccins om COVID-19 tegen te gaan. Mensen zijn sinds het begin van de ontwikkeling hiervan vrij sceptisch over de werking. Veel mensen denken dat een vaccin altijd 100% zou moeten beschermen ook al sluiten andere vaccins ziekte ook niet volledig uit. De realiteit is dat je nog steeds besmet kunt raken met COVID-19 als je gevaccineerd bent.
Hoe werkt een vaccin
Om te begrijpen waarom het mogelijk is dat je na een COVID-19 vaccin alsnog besmet kunt raken met corona is het goed om te kijken hoe vaccins werken. Onderzoekers en wetenschappers isoleren deeltjes van het virus. Een klein beetje van die virusdeeltjes wordt in het vaccin verwerkt en zodra je dat toegediend krijgt, gaat je eigen immuunsysteem aan de slag om hier antistoffen tegen aan te maken. Na een tijdje verdwijnt het vaccin uit je lichaam, maar blijven je eigen antistoffen achter. Je beschermt hiermee jezelf tegen COVID-19 en ook anderen. Vaccins werken meestal maar tijdelijk. Hoe lang ze werken hangt af van het volgende:
- Het soort vaccin – Het Janssen vaccin werkt bijvoorbeeld korter dan het Pfizervaccin.
- Het aantal vaccins dat je hebt gekregen – In veel gevallen ben je na je eerste coronavaccin niet direct volledig beschermd. Daarvoor heb je een extra injectie nodig.
- De persoon die het vaccin krijgt – Bij de één werkt het vaccin langer dan bij de ander.
- Onderliggende ziektes – Heb je bepaalde onderliggende ziektes zoals een auto-immuunziekte dan kan het zijn dat de werking van het vaccin minder is.
mRNA vaccins
Het Pfizervaccin en Moderna werken volgens RNA-techniek. Deze techniek is iets anders dan de technieken die bijvoorbeeld gebruikt worden voor de griepprik. Als het ware wordt met een beetje virusdeeltjes je immuunsysteem geprogrammeerd.
COVID-19 vaccins
Er zijn meerdere vaccins in omloop om COVID-19 tegen te gaan. Daarvan zijn er in Nederland vier goedgekeurd, te weten Pfizer, Moderna, AstraZeneca en Janssen. Alle vaccins werken net weer een beetje anders. Bij alle vaccins is het mogelijk om nog steeds besmet te raken met COVID-19, maar de kans wordt wel een stuk kleiner. We zetten de vaccins hier voor je op een rijtje:
- BioNTech/Pfizer – Dit vaccin is 95% werkzaam tegen ziekte door COVID-19. Van Pfizer heb je twee prikken nodig in vier weken tijd. 14 dagen na je laatste prik ben je optimaal beschermd. Dit vaccin wordt ook gebruikt voor zwangere vrouwen.
- AstraZeneca – Mensen die gevaccineerd worden met dit vaccin zijn voor 60% beschermd tegen COVID-19. Het beschermt wel 92% tegen opname in het ziekenhuis door ernstige vormen van COVID-19. Van het AstraZenecavaccin heb je twee keer een dosis nodig na 4 tot 14 weken. Vanaf 14 dagen na je tweede prik ben je optimaal beschermd. Dit vaccin werd met name gebruikt voor mensen die tussen 1956 en 1960 zijn geboren.
- Janssen – Het Janssen vaccin beschermt slechts 85% tegen ernstige vormen van COVID-19 en 67% tegen matige tot ernstige ziekte door COVID-19. Over het algemeen verloopt de ziekte milder na dit vaccin. Je hebt van het Janssen vaccin maar één vaccinatie nodig die na 28 dagen optimaal werkt.
- Moderna – Het Modernavaccin is een mRNA-vaccin dat 94% werkzaam is om ziekte door COVID-19 te voorkomen. Je hebt van Moderna twee keer een dosis nodig en je bent 14 dagen na de tweede prik het beste beschermd. Dit vaccin wordt veel gebruikt voor oudere mensen.
Het boostervaccin
Omdat de werkzaamheid van de COVID-19 vaccins in de loop van de tijd afneemt heeft de Gezondheidsraad op 2 november een advies uitgebracht. Het advies is om iedereen die ouder is dan 18 jaar een boostervaccin te geven. In eerste instantie werd aangeraden om dit vaccin aan iedereen te geven 6 maanden na de laatste prik, maar door de opkomst van de Omikronvariant is dit vervroegd naar 3 maanden. Mensen jongeren dan 45 jaar krijgen een Pfizervaccin en mensen vanaf 45 jaar krijgen een Modernavaccin.
Afspraak maken voor de booster
Heb je nog geen afspraak voor het boostervaccin en wil je die alsnog snel laten zetten dan kun je meestal snel terecht. Iedereen in Nederland die ouder is dan 18 jaar en 3 maanden geleden voor het laatst is gevaccineerd, of minimaal drie maanden geleden corona heeft gehad kan de booster nemen. Dat kan op twee manieren:
- Zonder afspraak via Prikkenzonderafspraak.nl
- Op afspraak via Planjeprik.nl
Nieuwe varianten
De werkzaamheid van de vaccins hangt ook nauw samen met mogelijke nieuwe varianten. De vaccins zijn ontwikkeld in de beginperiode van corona op basis van het virus uit Wuhan in China. Ondertussen zijn er al meerdere varianten voorbij gekomen waaronder de Delta-variant en de Omikron variant (symptomen). Die laatste is op 32 punten anders dan het oorspronkelijke virus. De werking van de vaccins wordt hierdoor beïnvloed. Ondertussen zijn onderzoekers en farmaceuten druk bezig om een vaccin te maken dat ook werkt tegen Omikron.
