Volgens een Britse studie begint de werkzaamheid van de boosterprik na drie maanden af te nemen. Dit doet vragen rijzen over de toekomst van de prik, vooral omdat de Nederlandse Gezondheidsraad de prik onnodig acht voor jongeren van twaalf tot zeventien jaar.
Milde symptomen worden bij slechts 25 tot 40% van de patiënten drie maanden na de prik voorkomen, terwijl de bescherming tegen ziekenhuisopname daalt van 90% tot 75%, volgens gegevens van de Britse gezondheidsautoriteit.
Onder meer de Nederlandse Gezondheidsraad haalt deze studie aan bij zijn onderzoek naar een mogelijke booster-immunisatie voor jongeren van twaalf tot zeventien jaar.
Met deze bevindingen in de hand kan men vraagtekens zetten bij de bestaande geldigheidsduur van een vaccinatiebewijs: na een booster blijft de QR-code onbeperkt geldig, ondanks het feit dat de effectiviteit snel afneemt. Als iemand besmet raakt en herstelt na de primaire vaccinaties, heeft hij volgens het adviescomité een “bredere en langduriger” bescherming.
Het is een ‘utopie’ om infecties volledig te kunnen voorkomen.
“Het absoluut uitbannen van coronavirusinfectie is zeker een fantasie; we zien al heel lang infecties bij gevaccineerde patiënten“, zegt Erasmus MC-immunoloog Rory de Vries. “Toch is, ondanks het feit dat vaccinaties minder effectief zijn tegen infectie met de omikronvorm, de kans op ernstige ziekte kleiner.”
Antilichamen en immuuncellen worden in het lichaam aangemaakt wanneer je besmet bent, legt hij uit. Omdat deze antilichamen het moeilijker hebben om de omikron-variant te herkennen, kun je nog steeds geïnfecteerd raken en ziek worden (symptomatisch), maar je immuuncellen zullen je ervan weerhouden ernstig ziek te worden.
Het merendeel van de mensen heeft door vaccinatie of besmetting al een immuunrespons ontwikkeld tegen het coronavirus. De Vries denkt dan ook dat dit wel eens de laatste nationale boostercampagne voor de gezonden zou kunnen zijn. “De boosterprogramma’s zijn te vergelijken met de griepvaccinatie, waarbij risicogroepen regelmatig prikken zullen blijven krijgen.”
Het virus is aanzienlijk verzwakt.
De opgebouwde immuniteit van het virus heeft het ernstig verzwakt. Dit betekent echter niet dat de omicron versie minder pathogeen is.
Volgens een studie, gepubliceerd in het medische tijdschrift New England, zijn de delta- en omikronvariant vrijwel identiek wat de ziektelast bij niet-gevaccineerde mensen betreft. Dit betekent niet noodzakelijk dat het virus minder schadelijk is. Tenminste niet voor degenen die niet zijn ingeënt.
Dat dit niet tot uiting komt in de ziekenhuisstatistieken – vooral bij stijgende infectiecijfers – heeft volgens De Vries deels te maken met de immuniteit die is opgebouwd bij degenen die eerder zijn besmet of gevaccineerd. “Het virus is aanzienlijk verzwakt, en het moet voor zichzelf opkomen in een populatie die al een sterke immuunrespons heeft ontwikkeld.”
Hoe staat het met de boosting in Nederland?
- De promotiecampagne voor volwassenen is al een tijdje aan de gang.
- In Nederland heeft ongeveer 59,4 procent van de gevaccineerde volwassenen een boosterdosis gekregen.
- Voormalig minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge heeft verklaard dat de animo nog niet zo groot is als hij zou willen.
- De meerderheid van de adolescenten tussen twaalf en zeventien jaar zou volgens de Gezondheidsraad geen prikverhoging moeten krijgen, omdat de voordelen voor de gezondheid van deze groep niet significant zijn.
Regelmatige inentingen
Hugo de Jonge, de vorige minister van Volksgezondheid, verklaarde in december dat we een situatie naderen waarin mensen op regelmatige basis boosterinjecties zullen moeten krijgen. Voor dit doel heeft Nederland al meer dan genoeg vaccinatiedoses besteld.
Het is nog onduidelijk of deze doses zullen worden gebruikt. Slechts enkele landen zijn onlangs begonnen met de distributie van een tweede booster. Nederland moet nog een beslissing nemen. Pfizer/BioNTech en Moderna, twee farmaceutische bedrijven, ontwikkelen nu een aangepast vaccin voor de omikron-variant. Die zullen pas eind april in Nederland beschikbaar zijn, aldus De Jongs opvolger Ernst Kuipers.
Het RIVM haalt in zijn reactie cijfers aan van zijn eigen website. Daaruit blijkt dat personen die een boostershot hebben gehad marginaal meer beschermd zijn tegen ziekenhuisopnames en IC-opnames dan personen die alleen het basisvaccin hebben gehad. Dit geldt echter vooral voor de tijd toen de deltavorm nog prominent aanwezig was. De efficiëntie van boosters ten opzichte van de omikron-variant is niet bekend bij het RIVM.
De waarde van de boostershot valt niet te ontkennen.
De voordelen van de boosterinjectie voor volwassenen zijn evident, aldus het ministerie van Volksgezondheid (VWS). “Uit rapportages van het RIVM blijkt duidelijk dat mensen die na hun basiscursus een boosterinjectie krijgen, aanzienlijk minder vaak op de kritieke zorg terechtkomen“, aldus een woordvoerder in een reactie.
Hoewel het ministerie toegeeft dat de doeltreffendheid van de boosters na drie maanden afneemt, beweert het dat deze nog steeds veel beter is dan die van personen die net de eerste twee injecties hebben genomen. “Het belangrijkste doel van het vaccinatiebeleid is het voorkomen en terugdringen van ernstige morbiditeit en mortaliteit als gevolg van COVID-19“, aldus het ministerie.
Daarnaast zei het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport dat het zich zal buigen over het advies van de Gezondheidsraad over de herhalingsvaccinatie voor jongeren, dat vrijdag is uitgebracht.
