Omdat de Omikron-variant het totaal aantal geïnfecteerde en ziekenhuisopnames tot recordhoogte heeft doen stijgen, wereldwijd, vragen velen zich af wanneer de Omikron-golf zal eindigen. Gegevens uit binnen- en buitenland suggereren dat dit snel zou kunnen zijn.
In Zuid-Afrika, waar Omikron voor het eerst gesignaleerd is, zijn de gevallen gedaald ten opzichte van hun piek in December. In andere landen in zuidelijk Afrika, zoals Zimbabwe en Namibië, is het aantal besmettingen in een vergelijkbare periode gestegen en gedaald. In een groot deel van de westerse wereld begonnen het aantal gevallen een maand later pas toe te nemen. Ditzelfde was het geval in Canada. Dat suggereert dat de Omikron-variant hier en in Canada tot medio eind januari zijn piek zal bereiken. Deze piek zou in februari af kunnen nemen. Echter zijn deskundigen voorzichtig met het maken van directe vergelijkingen.
“Tot nu toe wijst alles erop dat dit een zeer snelle golf zal zijn, omdat zoveel mensen zo snel besmet raken,” zegt Kerry Bowman, bio-ethicus en professor aan de Universiteit van Toronto. “Maar we hebben het hier over zeer verschillende bevolkingsgroepen, dus ik aarzel om de twee te vergelijken en te zeggen dat (zuidelijk Afrika) wijst op wat Canada en anderen zullen zien.“
Omikron trof Zuid-Afrika en aangrenzende landen anders dan in Canada en in het Westen. Het aantal ziekenhuisopnames bereikte een hoogtepunt van 40 procent van eerdere golven, zeiden gezondheidsfunctionarissen daar in december, en het aantal sterfgevallen was relatief laag. Ambtenaren daar wezen ook op hogere niveaus van eerdere besmetting met COVID-19 voor de mildere ziektegevallen die ze tijdens deze golf hebben gezien. Door de lagere vaccinatiegraad in vergelijking met het Westen, ongeveer 45% van de Zuid-Afrikaanse volwassenen was vrijdag gevaccineerd, konden meer mensen besmet raken met andere stammen, waaronder Delta.
Tom Koch, een adjunct-professor aan de University of British Columbia die de geschiedenis en de uitbreiding van infectieziekten bestudeert, wijst erop dat het nog moeilijker is om Canada met andere landen te vergelijken, omdat ons land geografisch zo uitgestrekt is. De gezondheidszorgstelsels hebben tijdens de pandemie geworsteld om een evenwicht te vinden tussen de behoeften van de stedelijke centra en die van de afgelegen plattelandsgebieden en de First Nations. Toch zegt hij ook dat Canada heel goed een korte Omikron-golf zou kunnen meemaken, zoals zuidelijk Afrika heeft gedaan.
“Wij hebben een veel hogere vaccinatiegraad en we hebben hier ook een aantal eerdere besmettingen,” zei hij. “Dus het zou heel goed kunnen dat dit kort en krachtig zal zijn, gebaseerd op wat we elders zien.” Andere landen die eerder een toename zagen die werd aangewakkerd door Omikron, laten positieve tekenen zien. Zo beginnen, bijvoorbeeld, de gevallen in het Verenigd Koninkrijk zich te stabiliseren. Lawrence Young, een professor moleculaire oncologie aan de Warwick Universiteit in Coventry, Engeland, vertelde CNBC op dinsdag dat “het lijkt alsof de gevallen in Londen in de leeftijdsgroep 18-50 aan het stabiliseren zijn.”
Hij en andere deskundigen hebben echter gezegd dat het nog te vroeg is om te zeggen of de golf snel zal eindigen met de mogelijkheid dat ziekenhuisopnames in de komende weken kunnen pieken.
Gezondheidsfunctionarissen benadrukken nu dat het aantal ziekenhuisopnames, en niet het aantal ziektegevallen, de echte maatstaf voor de pandemie in de toekomst zal zijn, aangezien de testcapaciteit wordt overweldigd. “Het is mogelijk dat dit snel voorbij is, maar dat betekent niet dat we geen moeilijke januarimaand hebben en dat we hemel en aarde moeten bewegen om daarop te reageren“, zei Bowman. Als het aantal gevallen en het aantal ziekenhuisopnames en sterfgevallen in februari inderdaad afneemt, zou dat ook het begin van het einde van de acute fase van de COVID-19-pandemie kunnen zijn, als we de Zuid-Afrikaanse gegevens mogen geloven.
Een studie die eind vorige maand werd vrijgegeven door het Steve Biko Academic Hospital Complex suggereert dat de Zuid-Afrikaanse ervaring met Omikron toekomstige golven kan voorspellen die meer binnenlands zijn, met ziekte die minder ernstig wordt naarmate mensen immuniteit opbouwen door eerdere infecties en vaccinaties.
Koch zegt dat de drie verschillende golven van COVID-19 zich hebben gericht op de meest vatbare populaties die op een bepaald moment beschikbaar waren voor het virus, beginnend met “inheemse” COVID-19 bij de ouderen en gevolgd door volwassenen van middelbare leeftijd met Delta. Nu Omikron zich een weg baant door kinderen en jonge volwassenen, zegt hij dat het virus in de toekomst minder groepen zal hebben om te besmetten.
“Het vermoeden is dat Omikron de bevolking zal uitputten … zodat de meerderheid van de mensen een of andere vorm van immuniteit zal hebben,” zei hij. “Dat is de hoop. Alles wat de bevolking in dezelfde mate infecteert als Omikron heeft gedaan, zou een heel ander virus moeten zijn,” zegt Koch.
Daarom zegt Bowman dat de westerse wereld zich meer zouden moeten richten op het helpen van Afrikaanse landen en andere ontwikkelingslanden om hun bevolking te laten vaccineren. Hij zegt dat Omikron het gevolg is van omstandigheden, lage vaccinatiegraad, weinig middelen om volksgezondheidsmaatregelen op te leggen, wijdverbreide armoede, die zullen blijven bestaan tenzij westerse landen een stapje extra zetten.
“We hebben bijna niets gedaan om deze opkomende varianten wereldwijd aan te pakken,” zei hij. “En ik denk dat de echte boodschap van Omikron, die we volledig hebben gemist, is dat we naar buiten moeten kijken.”
