De EU heeft maandag een vijfde vaccin toegelaten voor gebruik. Het vaccin kreeg groen licht van de Europese Commissie nadat de EMA, het Europees Geneesmiddelenbureau, het vaccin had aanbevolen voor gebruik. Naast Pfizer, AstraZenica, Moderna en Johnson & Johnson is Nuvaxovid zich bij dit lijstje van vaccins aangesloten.
Een oude, maar nieuwe technologie
De makers van het vaccin, Novavax, maken gebruik van een conventionelere technologie. Een technologie die vergelijkbaar is met de technologie die gebruikt wordt voor de oude hepatitis B- en kinkhoestvaccins. Het voordeel is dat deze vaccins niet bij een ultra lage temperatuur bewaard hoeven te worden. Het zogenaamde “eiwit-subunit-vaccin” bevat gezuiverde deeltjes van de ziekteverwekker die een immuunrespons opwekken. Na de vaccinatie maakt het lichaam antistoffen aan. De prik wordt in de vorm van twee injecties gegeven, met een tussentijd van drie weken.
De vaccins van Pfizer en Moderna worden gemaakt met een innovatieve technologie, waarbij genetische deeltjes worden geïnjecteerd, wat de cellen van de patiënt vertelt wat ze moeten doen om de ziekte te bestrijden. Zogenaamde messenger RNA (mRNA)-vaccins. AstraZenica en Johnson & Johnson, daarin tegen, gebruiken een “vectortechnologie” waarbij gebruik wordt gemaakt van het “adenovirus”. Een algemeen type virus dat is gemodificeerd om genetische informatie in het lichaam te dragen ter bestrijding van COVID. In Nederland wordt dit mRNA-vaccin momenteel aangeboden voor het nemen van de boosterprik.
Effectiviteit van het vaccin
Zoals al bekend, kunnen de vaccins bijwerkingen met zich meebrengen. De mRNA-vaccins kunnen hartontstekingen veroorzaken en de vectorvaccins kunnen bloedklonters voor laten komen. Hoewel een groot aantal mensen de COVID-vaccins in proeven hebben gekregen, kunnen bepaalde bijwerkingen van dit nieuwe vaccin pas bekend worden wanneer miljoenen mensen zijn gevaccineerd.
De CEO van Novavax heeft verklaard dat het vaccin van zijn bedrijf “zou kunnen helpen bij het overwinnen van belangrijke obstakels voor wereldwijde vaccinaties, waaronder de uitdagingen van wereldwijde distributie en aarzeling om te vaccineren”. De klinische tests hebben aangegeven dat het vaccin een werkzaamheid heeft van 90,4% tegen het virus, en een werkzaamheid van 100% tegen ernstige tot matige gevallen. De CEO geeft ook aan dat “zijn vaccin tegen de Omnicrom-variant aan het evalueren is” en dat Novavax werkt aan een versie die daar specifiek voor is.
Problematiek rond productie
Aan het begin van de pandemie bevond een klein Amerikaans geneesmiddelenbedrijf zich in een ultieme positie om een vaccin te ontwikkelen. Voor COVID-19 werkte Novavax aan vaccins tegen MERS (Middle-East Respiratory Syndrome), SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome), H1N1-griep, het Zika-virus en het Ebola-virus. In januari 2020 werd al duidelijk dat het biotech-bedrijf bezig was met de ontwikkeling van een vaccin tegen SARS-Cov-2. Maar door ‘productieproblemen’ had Novavax maandenlang vertragingen. De ‘Chief Executive Officer’ gaf aan dat het bedrijf niet over de productie-expertise beschikte van grotere bedrijven. “Als ik een beetje defensief mag zijn, zo’n twee jaar geleden waren we een heel klein bedrijf, we hadden geen productie.” Over de productie zegt hij: “Het is ook een beetje kunstzinnig, je hebt er mensen met veel vaardigheden voor nodig. Je kunt niet zomaar mensen van de straat halen om het te doen.”
Er werd gesuggereerd dat Novavax problemen had met het zuiverheidsniveau, waarvan de FDA eist dat elke partij een zuiverheid van minstens 90% moet bereiken. Bij de productie bleek dit aantal rond de 70% te zijn. De bronnen hadden er geen vertrouwen in dat Novavax over de middelen beschikte om op consistente basis een hoge kwaliteit te leveren, maar speculeerden wel dat Novavax tegen het einde van 2022 haar problemen kon oplossen (BMJ, 2021).
Veel vraag
De meer traditionele techniek en gemakkelijke opslag trok grote investeringen aan, wereldwijd. De ‘Coalition for Epidemic Preparedness Innovations’, een publiek en particulier samenwerkingsverband voor de ontwikkeling en financiering van vaccins heeft tot nu toe bijna 400 miljoen dollar (350 miljoen euro) aan financieringen verstrekt. In de zomer van 2020 kreeg Novavax, in het kader van Operation Warp Speed (een overheidsprogramma om sneller covax-vaccins te produceren) 1.6 miljard dollar om 100 miljoen doses te produceren.
De Europese Commissie heeft in een contract besloten 200 miljoen doses te kopen, zodra het vaccin door de EMA is goedgekeurd. De Filipijnen en Indonesië hebben het vaccin ook al goedgekeurd, waarbij Japan heeft toegezegd 150 miljoen doses te zullen kopen. Novavax heeft goedkeuring aangevraagd in Groot-Brittannië, India, Australië, Canada, Nieuw-Zeeland en bij de WHO (Euronews, 2021). Er komen 840.000 doses van het vaccin naar Nederland. De vaccins worden gebruikt om het huidige aanbod aan te vullen. Via de Advanced Purchase Agreement van de Europese Unie heeft Nederland recht op 3,9 miljoen doses.
